Sejarah
sesaji
Sadurunge
ana daya pangaribawan agama-agama kayata Hindu, Budha, lan sapanunggalane tuwuh
ing Indonesia, kapitayane leluhur bangsa Indonesia adhedhasar marang rong
sistem kapitayan. Kapitayan kuwi wis dadi sawijine idiologi sajroning kapercayane. Kapitayan kuwi yaiku:
a. Animisme
Animisme
minangka kapitayan kang nduweni pamawas menawa samubarang kang nduweni
kakuwatan roh ora mung manungsa lan kewan, nanging samubarang liyane kayata
wit, watu, lan sapanunggalane, uga nduweni roh kang ngandhut kakuwatan gaib.
Lan roh-roh kuwi bisa menehi pangaribawa bathi lan rugi marang panguripane
leluhur. Supaya ora nuwuhake panyebab kang ala ing panguripane, para leluhur
ngurmati roh-roh kasebut kanthi cara menehi sesajen lan menyan kanthi sesulih
dhukun utawa pawang kanggo njaluk berkat utawa pangestu. Saliyane kuwi uga
digunakake kanggo pakaryan kang penting, upamane nalika ngedegake omah lan
menawa ana wong lara.
Saliyane
kapitayan marang anane roh, bangsa Indonesia ing jaman samana uga percaya
marang anane bangsa lelembut kang diarani Hyang utawa Yang, kang dumunung ing
gunung, alas, kali, lan papan wingit liyane sing arang diliwati manungsa. Ing
antarane hyang-hyang kuwi ana kang apik lan ana kang ala sing seneng ngganggu
uripe manungsa. Mula saka kuwi dikurmati kanthi cara menehi sesajen lan menyan
supaya para leluhur antuk pangestu lan slamet sajroning uripe. Para leluhur
menehake sesajen marang roh-roh tuladhane kanthi nggawekake prau cilik sing
njerone ana isine maneka warna sesajen. Prau kasebut diilekake menyang kali
utawa segara. Kanthi tujuwan supaya roh kasebut
menehi pangaribawa negatip marang uripe para leluhur lan bisa mapan ing
panggonan kang edhum.
b. Dinamisme
Para
leluhur nduweni kapitayan menawa saben wong, kewan utawa samubarang duwe kakuwatan
gaib lan greget. Akehe greget kang ana
ing sajroning awak kudu laras karo kahanane awak. Wong sing kurang gregete
bakal lara-laranen. Mula saka kuwi pawongan kudu nggunakake samubarang kayata
ali-ali, gelang, kalung, utawa apa wae sing bisa nuwuhake greget.
Watara patang
abad kepungkur, wis ana gegayutan ing antarane Indonesia karo bangsa manca
kayata India lan Cina sajroning sistem dagang. Wong India lan Cina kasebut
pancen ngenut agama Hindu lan Budha. Pedagang-pedagang kasebut nggunakake
kalodhangan kuwi kanggo menehi daya pangaribawan marang bangsa Indonesia ing
babagan kabudayan, agama, lan seni. Saking gedhene daya pangaribawan Hindu
kasebut mula madeg kraton-kraton Hindu ing Indonesia, kayata Kutai,
Tarumanegara, Kraton Mataram, lan Sriwijaya. Saka madege sakehing kraton Hindu
ing Indonesia ndadekake sansaya kuwate daya pangaribawan utamane ing babagan
budaya lan agama.
Ing jaman
Majapahit kanthi resmi sajroning babagan agama ana rong aliran, yaiku agama
Syiwa lan agama Budha. Ing kasunyatane kekraone bisa lumaku bebarengan kanthi
becik malah-malah nggayuh wujud sinkretisme ing antarane budaya Hindu lan Budha
karo budaya Indonesia utamane ing babagan agama lan sistem kapitayan kang
pancen tuwuh sadurunge. Ditambahi maneh kanthi teori-teori lan praktek-praktek
moderen dening para ahli agama Hindu lan Budha marang saperangan gedhe leluhur
bangsa Indonesia. Tuladhane nalika ana salah sawijine wong kang tilar donya
sakabehing sanak kadang lan kulawarga, ing dina katelu, kapitu, patang puluh,
satus dinane nganti sewune wong sing tilar donya kasebut, kudu kumpul kanggo
muja roh sing tilar donya lan njaluk kaslametan marang
roh lan dewa kanthi cara ngobong menyan lan sesajen minangka tandha pakurmatan
marang roh lan dewa kasebut sambi nembang-nembang lan maca “Homburae -
Homburae”.
